Sprawne narządy mowne: wargi, policzki, język, żuchwa, podniebienie miękki są, obok słuchu, podstawą prowaidłowej artykulacji głosek. W wieku przedszkolnym dzieci doskonalą swoją wymowę, dlatego serdecznie zachęcam do wspomagania ich w tej ciężkiej pracy, poprzez wspólne zabawy, których propozycję przedstawiam poniżej.

Ćwiczenia usprawniające wargi

• Balonik - nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które pękają przekłute palcami ).
• Całuski - usta układamy w "ciup" i cmokamy posyłając do siebie buziaki.
• Niejadek - usta wciągamy w głąb jamy ustnej.
• Zmęczony konik - parskanie wargami.
• Podwieczorek pieska - chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba, itp.
• Kto silniejszy? - napinanie warg w pozycji rozciągniętej. Dwie osoby siedzące naprzeciw siebie trzymają ustami kartkę papieru i każdy ciągnie w swoją stronę. Uwaga - dajmy dziecku szansę wygrania zawodów.
• Rybka - powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby "zamknięte"
• Świnka - wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki.
• Wąsy - wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.
• Drzwi do domu - buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykają.
• Straż pożarna - wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u
• Suszarka - utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza).
• Pojazdy - naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera. itp.

Ćwiczenia usprawniające język (pionizacja)

• Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając jezaczarowanym miejscem, parkingiem itp.. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.
• Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
• Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
• Konik jedzie na przejażdżkę - naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
• Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
• Karuzela - dzieci bardzo lubiš kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
• Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
• Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów             w stronę gardła.
• Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
• Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
• Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.

Ćwiczenia żuchwy

• Zamykanie i otwieranie domku - szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
• Grzebień - wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
• Krowa - naśladowanie przeżuwania.
• Guma do żucia - żucie gumy lub naśladowanie

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

• Zmęczony piesek - język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
• Chory krasnoludek - kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
• Balonik - nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
• Biedronka, parasol, sukienka itp. - przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę             i przenoszenie na obrazek biedronki...
• Śpioch - chrapanie na wdechu i wydechu.
• Kukułka i kurka - wymawianie sylab:

ku - ko, ku -ko,

uku - oko, uku - oko,

kuku - koko, kuku - koko.

Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne

• zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni,
• zdmuchiwanie kawałka papieru za pomocą słomki z chropowatej powierzchni,
• dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku,
• dmuchanie na piórko, piłeczkę ping-pongową, waciki, kawałki papieru,
• dmuchanie wacików ustawionych w szeregu – wyścigi samochodów,
• dmuchanie na watki obiema dziurkami nosa, a następnie przytykanie na przemian jednej z dziurek nosa,
• chuchanie na „zmarznięte ręce” oraz „gorącą zupę”,
• wąchanie kwiatków, napojów,
• dmuchanie na wiszące na sznurkach watki, piórka, kokardki,
• dmuchanie na wiatraczek,
• pompowanie baloników,
• gwizdanie,
• puszczanie baniek mydlanych,
• dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę,
• rozdmuchiwanie wacików.

Ćwiczenia oddechowo-fonacyjne

• Wymawianie na jednym wydechu samogłosek:

aaaaaa

ooooo

uuuuu

eeeee

iiiii

yyyyy

• Łączenie po 2 samogłoski:

aoaoaoaoao

eoeoeoeoeo

iuiuiuiuiu

uauauauaua

• Śpiewanie samogłoski e wodząc palcem po muszli ślimaka (robimy to na jednym wydechu):
  • głosem ciągłym eeeeeeeee
  • głosem przerywanym e e e e e e e e

• Naśladowanie:

szumu wiatru: 

jesiennego chłodnego – przedłużona artykulacja głoski ssssssssss

zimowego lodowatego – przedłużona artykulacja głoski wwwwwww

wiosennego ciepłego – przedłużona artykulacja głoski fffffffff

letniego gorącego – przedłużona artykulacja głoski hhhhhhh

• Naśladowanie śmiechu różnych ludzi – ćwiczenie rozruszające przeponę:

staruszki: che che che

kobiety – jasny: cha cha cha

mężczyzny – tubalny: cho cho cho

dziewczynki – piskliwy: chi chi chi

chłopca – hałaśliwy: cha cha cha